Bác sĩ Trưởng được biết đến chuyên khám, tư vấn và điều trị các bệnh về tiêu hóa; điều trị và phẫu thuật các bệnh lý về hậu môn trực tràng, đặc biệt là bệnh trĩ.
Với 15 năm kinh nghiệm trong nghề cùng trình độ chuyên môn cao, kỹ thuật và phương pháp điều trị tốt, bác sĩ đã giúp rất nhiều bệnh nhân thoát khỏi bệnh trĩ, đem lại sức khỏe cũng như cuộc sống viên mãn cho người bệnh.
1. Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ (hemorrhoids): là tình trạng giãn ra của các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng dưới, tương tự như chứng giãn nở tĩnh mạch ở chân.
Theo nghiên cứu của Hội hậu môn trực tràng học Việt Nam, bệnh trĩ là bệnh phổ biến nhất trong số các bệnh về đại trực tràng ở nước ta, với tỷ lệ mắc 35-50%. Bệnh trĩ tuy không nguy hiểm nhưng lại gây rất nhiều phiền toái cho người bệnh. Vì vậy, hiểu đúng về bệnh trĩ sẽ giúp ích cho việc phòng ngừa, điều trị dứt điểm và nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh. Búi trĩ có thể hình thành bên trong trực tràng gọi là trĩ nội hoặc dưới da xung quanh hậu môn gọi là trĩ ngoại. (Đầu tiên)
Trĩ nội: Đây là tình trạng phát sinh từ phía trên đường lược (đường ngoằn ngoèo, ranh giới giữa lớp trong cùng (biểu mô) của hậu môn và trực tràng). Do búi trĩ nội nằm bên trong trực tràng nên ở giai đoạn muộn không thể thấy được, chỉ phát hiện được khi đi đại tiện ra máu, khi búi trĩ lớn hơn sẽ sa ra ngoài khi đại tiện.
Trĩ ngoại: Búi trĩ này xuất hiện bên dưới đường lược, nằm dưới lớp da của hậu môn. Trĩ ngoại có thể nhìn thấy, sờ thấy và thường đau rát, khó chịu nhiều hơn trĩ nội vì do vùng tổn thương tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân bên ngoài như trang phục hay ghế ngồi.
Dựa vào sự tiến triển của trĩ nội, bác sĩ có thể phân các cấp độ của bệnh trĩ nội như sau:
- Trĩ độ 1: Giai đoạn này, trĩ mới ở mức độ nhẹ nhất, búi trĩ vẫn nằm hoàn toàn trong ống hậu môn và chưa bị lòi ra ngoài.
- Trĩ độ 2: Búi trĩ lòi ra ngoài khi đi đại tiện, có thể tự chui vào sau đi tiêu.
- Trĩ độ 3: Giai đoạn này, búi trĩ lòi ra ngoài khi đi tiêu và cần phải dùng tay đẩy vào sau khi đi tiêu.
- Trĩ độ 4: Đây là giai đoạn trĩ nặng, búi trĩ thường xuyên sa ra ngoài ngay cả khi người bệnh không đi tiêu, như khi ngồi xổm, làm việc nặng hoặc đi lại nhiều. Lúc này trĩ gây nhiều khó khăn cho việc đại tiện và sinh hoạt.
2. Yếu tố gây nên bệnh trĩ
Bệnh trĩ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là ở những người độ tuổi từ 30 – 60 tuổi, trong số đó, tỷ lệ phụ nữ mắc trĩ nhiều hơn nam giới chiếm (61%).
Nguyên nhân bị bệnh trĩ có thể xuất phát từ các yếu tố, nguy cơ như:
- Ngồi nhiều, ít vận động, đặc biệt là dân văn phòng
- Uống ít nước
- Uống rượu bia
- Hay ăn đồ cay nóng
- Chế độ ăn thiếu rau xanh và chất xơ
- Mắc bệnh béo phì
- Phụ nữ mang thai
- Táo bón hoặc tiêu chảy mãn tính
- Hay quan hệ tình dục qua đường hậu môn
- Thói quen ngồi bồn cầu lâu hoặc rặn nhiều khi đi đại tiện
- U vùng tiểu khung như u đại trực tràng, u xơ tử cung…
3. Dấu hiệu bệnh trĩ
Người bị bệnh trĩ có thể biểu hiện các triệu chứng như sau:
- Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn khi đi tiêu, khi trĩ nặng có thể xuất hiện ngoài hậu môn thường xuyên.
- Búi trĩ bị tắc mạch hoặc bị sa nghẹt gây sưng đau
- Đại tiện bị chảy máu nhưng không đau. Tùy mức độ chảy máu, bệnh nhân có thể chỉ thấy máu thấm giấy vệ sinh, hoặc nhỏ giọt hay máu bắn thành tia, càng rặn thì càng chảy nhiều máu.
- Thường xuyên bị kích thích hoặc ngứa hậu môn. Triệu chứng này rất dễ nhầm lẫn với triệu chứng bị nhiễm giun kim.
- Khó chịu, đau rát hậu môn tăng dần theo sự tiến triển của búi trĩ.
4. Biến chứng của bệnh trĩ
Các biến chứng phổ biến nhất của bệnh trĩ bao gồm:
- Thiếu máu: Chảy máu hậu môn thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu mãn tính, chỉ số hồng cầu trong máu bị giảm sút. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng bệnh thiếu máu mãn tính luôn khiến người bệnh luôn trong tình trạng mệt mỏi, suy nhược, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phải truyền máu hoặc nhập viện. Đặc biệt, chảy máu do bệnh trĩ ở nam giới nghiêm trọng hơn ở nữ giới. Nguyên nhân là do ống hậu môn của nữ giới không sâu, trĩ nội lòi ra sớm hơn nên việc phát hiện và điều trị sớm sẽ có lợi. Đồng thời, ống hậu môn của nam giới nằm sâu và khó phát hiện, một khi đã chảy máu thì búi trĩ sẽ rất lớn và mất nhiều máu hơn nên rất khó điều trị.
- Sa trĩ: Búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn và không thể tự thụt vào được gây tắc nghẽn mạch máu. Người bệnh thấy búi trĩ sưng đỏ, dùng tay đẩy vào không được vì rất đau. Tình trạng này có thể dẫn đến biến chứng hoại tử búi trĩ.
- Tắc mạch: cục máu đông rất dễ hình thành trong mạch máu của búi trĩ khi tình trạng máu lưu thông bị ứ trệ. Biến chứng này gây đau, và tình trạng nặng sẽ hơn khi có hoại tử.
- Viêm loét, nhiễm trùng: có thể viêm da quanh hậu môn, viêm nhú hoặc viêm khe gây ngứa ngáy, đau rát vùng hậu môn. Nhiễm trùng xảy ra khi có loét hoặc hoại tử búi trĩ, làm vết thương tiếp xúc với phân chứa lượng lớn vi trùng.
- Ung thư đại trực tràng: một cuộc nghiên cứu kéo dài suốt 10 năm (2000 – 2010) trên quy mô lớn của Đại học Y Khoa Đài Trung (Đài Loan) đã chỉ ra mối liên hệ rõ ràng giữa trĩ và ung thư đại trực tràng: Người mắc bệnh trĩ có nguy cơ ung thư đại trực tràng gấp 2,9 lần người bình thường hoặc người mắc các bệnh lý khác; điều trị trĩ giúp giảm 50% nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
5. Khi nào người mắc bệnh trĩ cần đến bệnh viện?
“Hậu môn là ‘cửa ngõ’ cuối cùng của hệ tiêu hóa. Tất cả cặn bã thức ăn được cơ thể đào thải ra ngoài qua hậu môn. Nếu ‘cửa ngõ’ cuối cùng này bị ‘hẹp’, ‘tổn thương’ có thể ảnh hưởng đến nhu động ruột và gây áp lực lên đường tiêu hóa. trực tràng, và gây ra nhiều hậu quả xấu cho đường tiêu hóa.
Các bác sĩ tại Trưởng khuyến cáo người dân ngay khi phát hiện các triệu chứng của bệnh trĩ nên đến bệnh viện để được tư vấn và hướng dẫn chế độ ăn uống càng sớm càng tốt, nếu là trĩ nhẹ thì chỉ định điều trị tại nhà. Đối với những trường hợp trĩ nặng, bệnh nhân cần phải phẫu thuật hoặc phẫu thuật cắt bỏ búi trĩ, được điều trị tại bệnh viện bằng thuốc theo đơn.
Một khi xảy ra các biến chứng nặng như chảy máu, hoại tử hậu môn, hậu môn sưng tấy, đau, rát, khó khăn trong sinh hoạt thì người bệnh phải lập tức đến bệnh viện để được bác sĩ can thiệp kịp thời. Người bệnh tuyệt đối không nên tiếp tục tự dùng thuốc tại nhà vì có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
6. Các phương pháp điều trị bệnh trĩ
Người bệnh có thể nghe theo lời khuyên của bác sĩ hoặc nghe theo lời khuyên của bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị bệnh trĩ như sau:
1. Các phương pháp điều trị thường dùng tại bệnh viện
Thắt bằng dây cao su: Bác sĩ dùng một sợi dây cao su để thắt vào gốc búi trĩ, sau 1 tuần búi trĩ sẽ khô và tự rụng ra khỏi hậu môn. Thủ thuật này chỉ phù hợp với bệnh trĩ nhẹ.
Liệu pháp xơ hóa: Bác sĩ tiêm hóa chất vào mô trĩ để thu nhỏ búi trĩ.
Thủ thuật Longo: Bác sĩ phẫu thuật cắt và treo búi trĩ bằng máy chuyên dụng. Thủ tục này ít đau đớn hơn và thời gian phục hồi nhanh hơn.
Phẫu thuật cắt trĩ cổ điển: Thường được sử dụng ở những bệnh nhân mắc bệnh trĩ hỗn hợp (trong và ngoài) hoặc có da thừa, trĩ tắc mạch hoặc sa. Phương pháp này tạo ra một vết thương ở hậu môn, mất vài tuần để lành hoàn toàn và gây đau đớn. Tuy nhiên, hiện nay có thể sử dụng dao mổ siêu âm để cắt trĩ nhằm hạn chế mô phỏng và đau sau mổ.
2. Cách trị bệnh trĩ tại nhà
- Ăn thực phẩm giàu chất xơ. Ăn nhiều trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt.
- Dùng thuốc bôi hoặc thuốc cải thiện tuần hoàn máu.
- Thường xuyên ngâm hậu môn trong nước ấm từ 10 – 15 phút mỗi lần, 2-3 lần một ngày.
- Tránh vận động nặng, ngồi hoặc đứng lâu.
- Có thể uống thuốc giảm đau acetaminophen, aspirin hoặc ibuprofen khi có sự đồng ý của bác sĩ.
Hướng dẫn cách phòng bệnh trĩ
“Tỷ lệ người mắc bệnh trĩ ở Việt Nam hiện nay ngày càng tăng, nguyên nhân phần lớn đến từ chế độ ăn uống và thói quen ngồi nhiều, ít vận động. Để phòng bệnh trĩ, người dân nên quan tâm đến việc ăn uống khoa học với chế độ ăn giàu chất xơ, uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày; hạn chế ăn cay, nóng, uống rượu, cà phê; hạn chế việc ngồi quá lâu, thay vào đó nên đứng dậy đi lại 30 phút một lần nếu bạn làm việc văn phòng; duy trì thói quen vận động, luyện tập thể thao; không mặc quần quá chật; đừng để táo bón kéo dài, nhất là phụ nữ mang thai”
Bệnh trĩ có nguy hiểm không?
Trĩ là bệnh lý lành tính, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Ví dụ như biến chứng hoại tử búi trĩ, nếu không được can thiệp sớm có thể gây nhiễm trùng lan rộng vùng hậu môn và gây nhiễm trùng máu.
Bệnh trĩ có lây không?
Bệnh trĩ có lây nhiễm không? Bệnh trĩ không do các chủng vi khuẩn, virus truyền nhiễm gây ra nên đây không phải là bệnh lây truyền.
