Bệnh trĩ là một trong những bệnh lý hậu môn – trực tràng phổ biến nhất hiện nay. Theo thống kê, có đến 50% người trưởng thành từng gặp vấn đề liên quan đến trĩ, đặc biệt là dân văn phòng, phụ nữ mang thai, người lớn tuổi hoặc người làm công việc phải ngồi – đứng nhiều.
Tuy nhiên, ít ai hiểu rõ nguyên nhân thực sự khiến bệnh trĩ hình thành. Việc nắm được những yếu tố gây bệnh không chỉ giúp phòng ngừa hiệu quả mà còn hỗ trợ quá trình điều trị đạt kết quả tốt hơn. Cùng ThS.BS Lê Văn Trưởng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Táo bón và rặn mạnh khi đi tiêu
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh trĩ. Khi bị táo bón, phân khô cứng khiến người bệnh phải rặn mạnh để đẩy phân ra ngoài. Hành động này tạo áp lực lớn lên các tĩnh mạch vùng hậu môn – trực tràng, khiến chúng giãn nở, phình to và hình thành búi trĩ.
Tình trạng rặn mạnh kéo dài không chỉ làm tăng kích thước búi trĩ mà còn dẫn đến chảy máu khi đại tiện, đau rát và sưng viêm quanh hậu môn.
👉 Giải pháp:
-
Uống đủ 2–2,5 lít nước mỗi ngày.
-
Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn (rau xanh, ngũ cốc, trái cây tươi).
-
Hạn chế thức ăn cay nóng, chất kích thích và đồ ăn nhanh.
2. Thói quen ngồi lâu, đứng nhiều
Những người phải ngồi làm việc trong thời gian dài (như dân văn phòng, lái xe, thợ may…) hoặc đứng nhiều (nhân viên bán hàng, giáo viên…) đều có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ.
Nguyên nhân là do sự lưu thông máu vùng chậu và hậu môn bị cản trở, khiến tĩnh mạch bị giãn, tạo thành búi trĩ. Việc ít vận động còn khiến nhu động ruột kém, dẫn đến táo bón – yếu tố làm trĩ nặng hơn.
👉 Giải pháp:
-
Thay đổi tư thế sau mỗi 30–45 phút.
-
Thực hiện các bài tập nhẹ giúp máu lưu thông.
-
Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày.
3. Thừa cân, béo phì
Trọng lượng cơ thể lớn gây tăng áp lực lên ổ bụng và trực tràng, đặc biệt là khi ngồi hoặc đi đại tiện. Áp lực này làm các tĩnh mạch vùng hậu môn bị chèn ép, giãn nở, lâu dần hình thành búi trĩ.
Người béo phì thường có chế độ ăn ít chất xơ, ít vận động, khiến táo bón xuất hiện thường xuyên – càng làm bệnh trĩ tiến triển nhanh hơn.
👉 Giải pháp:
-
Duy trì cân nặng hợp lý bằng chế độ ăn khoa học.
-
Ăn nhiều rau củ, trái cây, giảm tinh bột, chất béo.
-
Kết hợp tập thể dục, đi bộ hoặc yoga để cải thiện tuần hoàn máu.
4. Quan hệ qua đường hậu môn
Quan hệ tình dục qua đường hậu môn là nguyên nhân nhạy cảm nhưng rất đáng lưu ý. Khi có sự xâm nhập, các mô và tĩnh mạch quanh hậu môn bị tổn thương, gây viêm, phù nề và tạo điều kiện hình thành búi trĩ.
Ngoài ra, hành động này còn làm giảm độ đàn hồi của cơ thắt hậu môn, khiến người bệnh dễ bị sa búi trĩ hoặc rò rỉ phân, dịch nhầy.
👉 Lời khuyên từ Bác sĩ Trưởng:
Hạn chế tối đa việc quan hệ qua đường hậu môn để bảo vệ sức khỏe vùng kín và phòng ngừa bệnh trĩ.
5. Phụ nữ mang thai và sau sinh
Phụ nữ mang thai là đối tượng rất dễ bị bệnh trĩ, đặc biệt trong 3 tháng cuối thai kỳ. Nguyên nhân do:
-
Tử cung to dần, chèn ép lên vùng trực tràng làm tĩnh mạch hậu môn giãn nở.
-
Sự thay đổi nội tiết tố khiến thành mạch yếu hơn.
-
Táo bón trong thai kỳ rất phổ biến, càng làm bệnh dễ hình thành.
Sau sinh, khi mẹ rặn mạnh lúc sinh hoặc phải ngồi lâu cho con bú, bệnh trĩ có thể xuất hiện hoặc nặng hơn.
👉 Giải pháp:
-
Bổ sung chất xơ, uống nhiều nước, vận động nhẹ.
-
Không rặn mạnh khi đi vệ sinh.
-
Thăm khám bác sĩ chuyên khoa nếu có dấu hiệu sa búi trĩ hoặc chảy máu.
6. Người có thói quen ngồi đại tiện quá lâu
Nhiều người có thói quen ngồi bấm điện thoại, đọc báo hoặc xem phim khi đi vệ sinh, khiến thời gian đại tiện kéo dài 15–20 phút.
Điều này vô tình tạo áp lực liên tục lên các tĩnh mạch hậu môn, làm máu khó lưu thông, dẫn đến hình thành búi trĩ.
👉 Lời khuyên:
-
Không nên ngồi bồn cầu quá 5 phút.
-
Tập thói quen đi vệ sinh vào giờ cố định, không trì hoãn.
7. Do tuổi tác và lối sống ít vận động
Khi tuổi càng cao, thành mạch máu mất độ đàn hồi, cơ thắt hậu môn yếu đi. Cùng với đó, thói quen ít vận động làm tuần hoàn máu kém, khiến nguy cơ mắc trĩ tăng lên đáng kể.
👉 Giải pháp:
-
Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, dưỡng sinh, yoga.
-
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh.
8. Ảnh hưởng từ nghề nghiệp
Một số nghề nghiệp đặc thù có nguy cơ mắc trĩ cao, bao gồm:
-
Nhân viên văn phòng, kế toán, lái xe (ngồi nhiều).
-
Giáo viên, bảo vệ, nhân viên bán hàng (đứng nhiều).
-
Công nhân, người khuân vác (thường xuyên mang vật nặng).
Các yếu tố nghề nghiệp này tăng áp lực vùng bụng và hậu môn, khiến tĩnh mạch bị giãn và sưng.
9. Căng thẳng, stress kéo dài
Ít ai biết rằng yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Khi stress, cơ thể tiết ra hormone làm rối loạn nhu động ruột, dẫn đến táo bón, rối loạn đại tiện – một trong những nguyên nhân gián tiếp gây bệnh trĩ.
👉 Giải pháp:
-
Dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, ngủ đủ giấc.
-
Hạn chế làm việc quá sức, cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
10. Di truyền và cấu trúc tĩnh mạch yếu
Một số người có cấu trúc tĩnh mạch hậu môn yếu bẩm sinh, hoặc trong gia đình có người từng mắc bệnh trĩ thì nguy cơ bị trĩ cũng cao hơn.
Dù không thể thay đổi yếu tố di truyền, nhưng việc duy trì chế độ sống khoa học vẫn giúp giảm đáng kể khả năng phát bệnh.
Cách phòng ngừa bệnh trĩ hiệu quả
-
Ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước mỗi ngày.
-
Tập thể dục đều đặn, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu.
-
Không rặn mạnh khi đi vệ sinh, không trì hoãn khi có nhu cầu.
-
Giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ, khô thoáng.
-
Khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa nếu có dấu hiệu bất thường.
Bệnh trĩ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt. Việc chủ động thay đổi lối sống, ăn uống lành mạnh, kết hợp thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp bạn ngăn ngừa và điều trị bệnh trĩ hiệu quả.
👉 Nếu bạn đang gặp các triệu chứng như đau rát, chảy máu khi đi vệ sinh, hoặc nghi ngờ bị trĩ – hãy liên hệ ngay với ThS.BS Lê Văn Trưởng – chuyên chữa bệnh trĩ để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh cùng THS.BS Trưởng, Quý khách vui lòng liên hệ:
Bác Sĩ Trưởng – CHUYÊN CHỮA BỆNH TRĨ
Hotline: 0984 361 184